1 oktober 2019
Virgil van Dijk: Legende in Liverpool
De kenners zijn het erover eens: de beste verdediger ter wereld heet Virgil van Dijk. Na zijn recordtransfer maakte de onverzettelijke, ijzig kalme aanvoerder van het Nederlands elftal zich razendsnel onsterfelijk in Liverpool. ‘Ik wil blijven groeien, als voetballer en als mens.’
(De foto op de homepage is genomen door Paul Bellaart.)
Wanneer je het écht hebt gemaakt in de Premier League, ‘s werelds mooiste, zwaarste en beste voetbalcompetitie? Als de fans van je club massaal en uit volle borst een speciaal voor jou geschreven liedje zingen:
He’s our centre half, he’s our number 4
Watch him defend, and we watch him score
He can pass the ball, calm as you like…
He’s Virgil van Dijk, he’s Virgil van Dijk!
Oudste dochter Nila (5), veilig bij Virgil op schoot, hoeft maar even te worden aangemoedigd om de laatste zinnen voorzichtig over haar lippen te laten komen. Waarschijnlijk beseft ze nauwelijks hoe groot haar vader is, in figuurlijke zin, al kijkt ze er niet van op als hij op het televisiescherm verschijnt of wordt aangehouden op straat om een handtekening te zetten. ‘Papa moet even kleuren,’ zegt ze dan.
Virgil voetbalde zich stap voor stap naar zijn huidige heldenstatus. Hij doorliep de jeugdopleiding van Willem II, vertrok op 19-jarige leeftijd naar FC Groningen en maakte in 2013 de overstap naar de Schotse topclub Celtic. Twee jaar later haalde coach Ronald Koeman hem naar Southampton, waar de geboren Bredanaar zoveel indruk maakte dat een transfer naar een Europese grootmacht niet lang op zich kon laten wachten. Virgil koos voor Liverpool en de rest is, zoals men dat dan zegt, geschiedenis.
Blauwe badslippers
Sinds kort heeft het gezin Van Dijk eindelijk een vaste thuisbasis in Nederland. Het spaarzaam maar gezellig ingerichte huis is ruim en licht, met metershoge ramen die uitkijken op een diepe tuin. Tussen twee dikke bomen bungelt een schommel. De aanzienlijk kleinere maar alsnog tot het plafond reikende boom in de woonkamer is nep, maar dat zie je pas als je het weet. ‘De inrichting laat ik volledig aan mijn vrouw Rike over,’ bekent Virgil, die hier voor de tweede keer is. ‘Zij heeft daar oog voor en kiest negen van de tien keer dingen die ik ook leuk vind.’ Droogjes: ‘En als ik al een andere mening zou hebben, maakt dat voor het eindresultaat niet heel veel uit, hoor.’
Virgil loopt rond op blauwe badslippers met een grote swoosh, het imposante lijf gestoken in een wit t-shirt en kort sportbroekje. De kalmte en controle die hij in een kolkend stadion uitstraalt, etaleert hij net zo goed in select gezelschap. Als Nila en haar zusje Jadi (2) even daarvoor luidruchtig door het trappenhuis sprinten in hun identieke jurkjes met panterprint, roept Virgil ze streng en met zware stem tot de orde. Een half uur later ligt de 1.93 meter lange voetballer ontspannen op de bank, met een dochter onder iedere arm, naar de kinderserie Zig & Sharko te kijken. Selfies maken, kietelen, kusjes geven – het vaderschap staat hem goed. ‘Mijn gezin is alles voor mij, dat is waar ik elke dag hard voor werk,’ zal hij na de fotoshoot zeggen. ‘Als er tegenslagen zijn, weet ik wat ik heb. Dat houdt me rustig.’
Halverwege die shoot, tussen twee outfits door, komt Virgils sik ter sprake. De sik die inmiddels even iconisch is als het strakke knotje op zijn achterhoofd. Virgil zegt ieder jaar weer dat de pluk haar er aan het eind van het seizoen afgaat. Dit keer wil hij het écht doen. Iedereen bemoeit zich ermee: de fotograaf, de kledingstylist, de interviewer. To sik or not to sik? Uiteindelijk, na lang wikken en wegen en de nodige twijfels bij Rike, besluit Virgil om het toch maar niet te doen. Niet nu, misschien volgend seizoen.
Zaken als deze hebben niks met voetbal te maken, maar spelen toch een belangrijke rol in het miljoenenspektakel dat de sport gedurende de laatste decennia werd. Het mannetje dat vroeger in Breda op straat voetbalde met zijn twee jaar jongere broertje Jordan, is in nog geen tien jaar tijd uitgegroeid van een grillig talent bij FC Groningen tot een legende in wording bij Liverpool. Fans, journalisten en sponsoren schreeuwen allemaal om zijn aandacht. Virgil van Dijk is behalve een mens van vlees en bloed inmiddels ook een merk dat veel commerciële en emotionele waarde vertegenwoordigt.
Hij is zelf de eerste om zijn vedettestatus te relativeren. Natuurlijk droomde Virgil als klein jongetje van grote prijzen, sponsorcontracten en flitsende reclames, maar als volwassen man van 28 is hij simpelweg te nuchter om zijn succes voor lief te nemen. ‘Ik moet ervan genieten en tegelijkertijd niet vergeten dat het ook zo weer voorbij kan zijn,’ zegt hij aan de keukentafel. ‘Als je het goed doet, gebeuren de mooiste dingen. Als het minder gaat, is alles heel snel weer weg. Dat is het leven van een profvoetballer.’
Waarom zo rustig?
Van de druk die ontegenzeggelijk op zijn brede schouders rust sinds hij in december 2017 voor 75 miljoen pond (84,5 miljoen euro) de overstap naar Liverpool maakte, lijkt Virgil niet echt onder de indruk. ‘In interviews wordt me weleens gevraagd waarom ik zo rustig ben, waarom ik voor een wedstrijd geen zenuwen voel. Dat is omdat ik weet dat er zoveel belangrijkere dingen in het leven zijn. Misschien maak je een fout, misschien branden mensen je af. Dat hoort erbij. Ik ben blij dat ik die mindset de laatste jaren heb ontwikkeld. Ik kan dingen gemakkelijk van me afzetten.’
Gevraagd naar het verhaal achter die ontwikkeling begint Virgil over de slepende voetblessure die hem de eerste helft van 2017 aan de kant hield en de afgeketste transfer naar Liverpool in de zomer van hetzelfde jaar. ‘Toen kreeg ik heel veel negativiteit over me heen. De vraag is hoe je daarmee dealt. Ik ben iemand die nooit bij de pakken neer gaat zitten en altijd hard wil blijven werken. Dóórgaan.’
Hij moet flashbacks hebben gehad naar zijn tijd bij FC Groningen, toen hij in het ziekenhuis belandde met een levensbedreigende blindedarmontsteking en nierinfectie. Virgil wil er niet te lang bij stilstaan. ‘Feit is wel dat ik van die hele periode zóveel geleerd heb. Je gaat nadenken hoe het zo ver heeft kunnen komen. Als je jong bent en voor het eerst op jezelf woont, besef je niet echt dat slecht eten op de lange termijn heel veel problemen kan opleveren. Ik ben er op de harde manier achter gekomen hoe belangrijk voeding is.’
Het daaropvolgende seizoen beleefde Virgil zijn definitieve doorbraak in de Eredivisie. Nederlandse topclubs als Ajax en PSV waren gecharmeerd van de 21-jarige kolos, maar kozen uiteindelijk voor andere centrale verdedigers. Het buitenland lonkte. Virgil koos voor Celtic F.C., alleenheerser in de Schotse competitie. Hij speelde er 76 wedstrijden en werd twee keer landskampioen.
In de zomer van 2014 belde bondscoach Guus Hiddink: Virgil zat bij de selectie voor de interlands tegen Italië en Tsjechië. Op dat moment was Rike hoogzwanger van Nila, waardoor hij de geboorte van zijn eerste kind dreigde te missen. ‘Het Nederlands elftal weiger je niet zomaar. Met de dokter bespraken we of het mogelijk was om Rike diezelfde avond nog in te leiden zodat ik de volgende ochtend naar Nederland kon vliegen. Dan kon. Nila kwam ‘s ochtends om half tien en om twaalf uur moest ik weg. Ik vond het verschrikkelijk om zo snel alweer weg te gaan.’
Met de uitverkiezing voor Oranje ging een droom in vervulling, maar zijn debuut bleef uit. Bijna twee weken gescheiden van Rike en Nila, nul interlands; zo had hij het zich niet voorgesteld. ‘In de tussentijd had ik natuurlijk contact met thuis en hoorde ik hoe zwaar het was. Dan ben je gewoon machteloos.’ Op zijn debuut in het Nederlands elftal moest Virgil uiteindelijk nog ruim een jaar wachten: op 10 oktober 2015 mocht hij starten in de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Kazachstan.
Leren verliezen
Een maand voor die mijlpaal had Virgil een vijfjarig contract getekend bij Southampton. Meteen in zijn eerste Premier League-seizoen verkozen zowel zijn teamgenoten als de fans hem tot speler van het jaar. De Nederlandse revelatie ontpopte zich tot een complete verdediger die snelheid, techniek en inzicht op vanzelfsprekende wijze koppelde aan leiderschap en een winnaarsmentaliteit. Die had hij vroeger op het pleintje al. ‘Willen winnen is heel belangrijk in mijn hoofd, in mijn manier van spelen.’ Niet dat hij er dagenlang kapot van is als zijn team verliest. Natuurlijk overheerst de teleurstelling in de uren direct na een nederlaag, maar hij ligt er nooit meer wakker van. ‘Als klein jongetje kon ik echt janken als ik verloor. Leren omgaan met verliezen hoort bij je ontwikkeling als voetballer.’
Verliezen deed Virgil nauwelijks sinds hij in januari 2018 bij Liverpool tekende; in het afgelopen Premier League-seizoen gingen de drie punten slechts één keer naar de tegenstander. Het zestienmetergebied van Liverpool is een zwaarbewaakt fort sinds Virgil de verdediging leidt. Of het de bizarre transfersom van 75 miljoen pond, die hem de duurste Nederlandse voetballer en de duurste verdediger ooit maakte, rechtvaardigt? Voor dat soort vragen moet je niet bij Virgil zijn. Hij heeft er geen invloed op, hij kan er niks aan veranderen, het is wat het is. ‘Je kunt niet denken: ik sta bovenaan de lijst, dus ik ben de man. Of: Ik sta bovenaan de lijst, dus ik mag geen fouten maken. Je moet gewoon normaal blijven en weten dat je niet meer bent dan een ander.’ Momenteel staat het transferrecord op naam van Neymar. De Braziliaan verhuisde in 2017 voor 222 miljoen euro van Barcelona naar Paris Saint-Germain. Dat er ooit een half miljard betaald gaat worden voor een voetballer, valt met de huidige gekte op de transfermarkt niet uit te sluiten. ‘Dat kan eigenlijk niet,’ vindt Virgil. ‘Het is gestoord.’
Zijn overstap van Southampton naar Liverpool had bijna niet beter kunnen uitpakken. Na een half jaar stond hij al in de Champions League-finale tegen Real Madrid. De Spanjaarden bleken met 3-1 te sterk, maar een nieuw Liverpool-fenomeen was geboren. Na de zomer zette Virgil zijn zegetocht voort, al zou hij dat woord zelf nooit in de mond nemen. ‘Het afgelopen seizoen is wel prima geweest, denk ik…’ Wel prima? Dat is het understatement van de eeuw. Liverpool verloor de titelstrijd weliswaar nipt van Manchester City, maar Virgil werd zowel ‘Player of the Season’ in de Premier League als ‘Man of the Match’ in de met 0-2 gewonnen Champions League-finale tegen Tottenham Hotspur, de grootste wedstrijd die hij ooit speelde. ‘Oké, het was een gewéldig seizoen,’ zegt hij lachend. En dan meteen weer serieus: ‘Maar we willen nog beter.’
In balans
Uit alles wat hij zegt, blijkt dat Virgil in balans is. Hij is zich bewust van de machinaties in het mondiale topvoetbal en de vluchtigheid van roem. Het voetbal beheerst nu dan wel zijn leven, maar Rike en de kinderen komen altijd op de eerste plaats. Virgil laat het kleurrijke bandje om zijn pols zien: hun persoonlijke verbond. De drie knopen staan voor drie wensen en er komt pas een nieuw bandje als het oude tot op de draad versleten is en uit zichzelf van zijn pols valt. Toen het onvermijdelijke twee maanden voor het einde van het vorige seizoen gebeurde, knoopte Virgil het gehavende kleinood in alle paniek weer aan elkaar. ‘Als het goed gaat, moet je sommige dingen niet willen veranderen,’ legt hij uit. ‘Dat bandje is van ons vieren. Ik heb hoogstens één dag per maand vrij, en vijf weken in de zomer. De rest van het jaar draait alles om mij. De druk die dat op het gezin legt, wordt soms nog wel eens vergeten.’
Tijdens het seizoen is er nauwelijks tijd voor reflectie. Het tempo is moordend: elke drie dagen spelen, elke keer weer presteren. Klagen doet Virgil niet. Dit zijn de jaren waarop hij later met een mengeling van trots en ongeloof zal terugkijken. Zijn verdere carrièreplan? ‘Ik wil gewoon doorgaan met waar ik mee bezig ben. Blijven groeien als voetballer, als mens. Hopelijk meer bekers pakken met de club. En ik wil zoveel mogelijk wedstrijden spelen voor Oranje. We zullen wel zien tot wanneer het lichaam het houdt.’
De kans dat hij terugkeert in de Eredivisie om zijn loopbaan af te sluiten, zoals Dirk Kuijt en Robin van Persie deden, acht Virgil nihil. ‘En ik ga sowieso niet tot m’n veertigste door. Dat wil ik mijn gezin besparen. Ik denk dat ik tot m’n vijfendertigste, zesendertigste voetbal.’ Wat hij daarna gaat doen? Een leven als trainer ziet Virgil niet zitten: te veeleisend. Misschien scout. Haast heeft hij niet: zijn contract bij Liverpool loopt tot 2023. Voorlopig heeft de beste verdediger ter wereld zijn handen nog wel even vol aan de beste aanvallers ter wereld.